Spastisite, santral sinir sistemi hastalıklarından biridir. Kasların pasif harekete karşı gösterdiği direnç ekstremitelerde hareket güçlüğüne ve gövdede denge bozukluğuna yol açar. Spastisite ile gövde ve ekstremitelerde fizyolojik tonusta artma olur. Bir motor bozukluk olan spastisite beyin, beyin sapı, spinal kord, internal kapsül veya motor yolların herhangi birinde, herhangi bir seviyesinde medyana gelen lezyonla oluşur. Serepral palsi, felçler, spinal kord kesileri, inme, multipl skleroz gibi hastalıklar üst motor nöron sendromuna sebep olabilir.

            Spastik kasta meydana gelen değişiklikler vardır. Normal bir kasılma ve kastan farklı olarak spastik kasta atrofi, kontraktür, sertlik ve fibrozis görülür. Tedavisi için gerekli çalışmaların yapılmadığı durumlarda fonksiyon kaybı meydana gelir. Bunun yanında kontraktüre gidiş ve ağrı kaçınılmaz olur.  Bunlarla birlikte tutulan kalça kasları olduğunda makaslama hareketi ve fleksör kas gruplarında spazma bağlı olarak ayakta durma dengesi bozulur. Arka grup kaslarda spazmlarda yürüme ahengi bozulur. İstemli hareketlerde kontrol problemi ve yavaşlama olur. Normal gelişim eğrisinde tutulumun seviyesine göre sapmalar olur. Günlük yaşam aktivitelerini yapma güçlükler çıkar.  Hastada spastsitenin şiddeti artıran faktörler vardır. Bunlara dikkat etmek gerekir. Enfeksiyon, mesane, böbrek taşı, idrar retansiyonu, konstipasyon, cilt ülserasyonları, tırnak batmaları, vücudu sıkan kıyafetler, uygun olmayan ortez tercihi hatalı pozisyonlama, hastanın duygularında anlık değişiklikler ve ani hareketler bunlardan bazılarıdır.

            Diğer kaslarda oluşan anormal tonuslara göre spastisitenin sağladığı bir takım avantajlarda mevcuttur. Bunlar normal olan duruma göre bir avantaj değilken hastalık tipleri içerisinde avantaja dönüşebilir. Spastik kasların kitlesinin korunması, kemik mineralizasyonun sürdürülmesi, ayakta durma ve yürümeye yardımcı olmak için kullanılması bunlardan bazılarıdır. Spastisitenin tedavisinde farklı yöntemler uygulanabilmektedir. Cerrahi müdahaleler içlerinde en radikal olanıdır. Ancak kesin bir tedavi söz konusu değildir. Hastaların büyük bir kısmında da sonuçların yüzgüldürücü olmadığını söylenebilir. Ortezleme, EFA, medikasyonda fizik tedavi ve rehabilitasyonun işini kolaylaştırmak için kullanılan diğer tedavi yöntemlerindendir. Tedavide ki asıl amaç: ağrıyı azaltmak, enerji harcanmasını azaltmak, kasılma sıklığını azaltmak, bakımı ve günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştırmak, kontraktür oluşumunun önüne geçmek ve hareket genişliğini artırmaktır.

            Tedavide seçilecek yöntemin belirlenmesinde ise tam olarak neyin hedeflendiği, hastanın yaşı, spastisitenin şiddeti ve hangi kas gruplarının etkilendiği bizim için önemlidir. Bütün bunların iyi bir değerlendirmeden geçirilmesi şarttır. Tedavi de esas olan fizyoterapi ve rehabilitasyondur. Diğer yaklaşımlar fizyoterapinin işini daha iyi yapması için zemin çalışması yaparak ortam oluşturur.

Sağlıklı, mutlu ve ağrısız günler dileğimle…

 

Fizik tedavi ve güncel sağlık sorunları köşesi

www.fztabdullahgudendede.com