UNUTULMUŞ BİR DEĞER 2: M. YUSUF AKYURT,,,

 Geçen yazımızda, unutulmuş bir değer başlığı ile merhum Mehmet Yusuf Akyurt’u nazara vermeye çalışmıştık. Hatırlayacak olursak, Ortaköy Sarıkaraman kasabasından olan merhum Yusuf Akyurt Konya Mevlana Müzesi’nin kurucu müdürlüğünü yapmıştır. Bu münasebetle, Cumhuriyet Türkiyesi müzeciliğinin kurucusu, Türk müzecilik tarihinin de ikinci Osman Hamdi Beyi kabul edilmektedir. Merhum Akyurt’un 5 ay gibi kısa bir sürede, dolaplarını da kendi elleriyle yapmak suretiyle vücuda getirdiği Konya Mevlana Müzesi ve kaleme almış olduğu 36 eser, kendisinin hem bir Osmanlı hem de bir Cumhuriyet aydını olduğunun göstergesidir. Hakkında yazılmış olan ilk ve tek biyografik eser Dr. Erdoğan Erol tarafından kaleme alınmıştır. Sayın Erol, Konya Mevlâna Müzesi'nde 39 yıl müze müdürü olarak hizmet vermiş değerli bir bürokratımız ve bilim adamımızdır. Geçtiğimiz haftalarda Habertürk TV’de yayınlanan ‘Tarihin Arka Odası’ programına konuk olan Sayın Erol, kendisi ile yaptığımız telefon görüşmesinde, merhum Akyurt’un sadece Aksaray’ın unutulmuş bir değeri olmadığını, kendisinin Türkiye tarihi için de çok önemli bir yere sahip olduğunu belirtmiştir. Sayın Dr. Erdoğan Erol, hedefinin Mehmet Yusuf Akyurt’u ülke çapında tanıtmak olduğunu ifade etmekte ve bu sebeple Mayıs ayında gerçekleşecek olan Müzeler Haftasında, başta Ankara olmak üzere bir dizi konferanslar vereceğini belirtmektedir. Bu meyanda Aksaray Üniversitesi Somuncu Baba Araştırma Merkezi Müdürü Yard. Doç. Dr. Taner Aslan’ın ilgileri ile Sayın Erdoğan Erol aynı konuda bir konferans vermek amacı ile şehrimize de davet edilmiştir. Söz konusu konferans 19 Nisan Cuma günü gerçekleşecektir.Önceki yazımızda Yusuf Akyurt’un hayatına dair bazı mühim bilgiler aktarmaya gayret etmiş, devam edeceğimizi belirtmiştik. 1877 doğumlu olan Akyurt, 1894 yılında İstanbul Sanayi Mektebi’nde meslek hayatına başlamış, Daru’l-Eytam (Yetimhane) Fabrikaları Müdürlüğü, Maarif Vekâleti (Milli Eğiitm Bakanlığı) Şube Müdürlüğü gibi görevlerde bulunmuştur. Türkiye’de dergâhların kapatılması üzerine 12 Eylül 1926 tarihinde Konya Müzesi Kurucu Müdürlüğüne atanmıştır. Müzenin açılış gününde Hz. Mevlana’nın neslinden gelen çelebiler, burada bu kadar nefis eser var mı imiş? Burada teşhir olunan bu eşyalar hep dergâhta mı imiş? diyerek Akyurt’u tebrik etmişlerdir. Konya Valisi İzzet Bey, bugün açılan müzedeki mevcut eşyanın, az zaman zarfında tespit ve teşhirinde gördüğüm eser gayretini takdir ediyorum. Müşir (Mareşal) Fevzi Çakmak, İnceliklerden pek mütehassıs oldum ifadelerini kullanmışlardır. 1931 yılında Konya’ya gelen Mustafa Kemal Paşa müzeye de uğramış ve Türk lügati için burası bir hazinedir demiştir. Müzenin petrol lambaları ile aydınlatıldığını görünce müzeye mükemmel bir elektrik tesisatı yapılması talimatını vermiş, kendisine sunulan ve Akyurt tarafından kaleme alınmış olan Mevlevilik Tarihi hakkındaki kitabı incelemiş pek enteresan bir eser demiştir. Gördüğü bir Kur’an-ı Kerim tefsirinde geçen eski Türkçe kelimelerin, izahları ile birlikte kendisine gönderilmesini istemiştir. Nitekim Akyurt bu konuda bir çalışma yaparak tespit ettiği eski Türkçe 1280 kelimeyi üç dosya halinde Ankara’ya göndermiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın Yusuf Akyurt’un müzecilik anlayışından memnuniyetini gösteren önemli bir hadise, Dolmabahçe Sarayı’nda gerçekleşen II. Türk Tarih Kongresi sırasında açılacak olan tarih ve kültür sergisinin tertibine bizzat Yusuf Akyurt’u memur etmesi olmuştur.Yusuf Akyurt 1941 yılında Konya Mevlana Müzesi’nden emekli olmuştur. Bir Mevlana aşığı olan Akyurt 1954 yılı 17 Aralık günü, Hz. Mevlana’nın ölüm günü ile aynı günde, İstanbul’da vefat etmiş ve Karacaahmet Mezarlığına defnedilmiştir.36 adet eser kaleme almış olan merhum Akyurt’un, Aksaray ve Civarı Mebânisi ve Kitabeleri isimli, Aksaray’da mevcut abideleri ve kitabeleri anlattığı bir eseri de bulunmaktadır. Eser şu anda Türk Tarih Kurumu’nda olup yayına hazırlanmaktadır.Şair yönü de olan merhum Akyurt’la ilgili ayrıntılı malumata, Dr. Erdoğan Erol tarafından kaleme alınan ve şahsımıza da mehaz olan Mevlana Müzesi’nin Kurucu Müdürü M. Yusuf Akyurt (Ankara, 2010) isimli eserden ulaşılabilir.Somuncu Baba Araştırma Merkezi, Aksaray’da muhtelif konuşmalar tertip etmenin yanı sıra Aksaray tarihi üzerine bazı yayınlara da imza atmanın hazırlıkları içerisindedir. Bu meyanda Sayın Yard. Doç. Dr. Taner Aslan ile bu satırların yazarı tarafından hazırlanmakta olan eser önem taşımaktadır. Söz konusu eser, Aksaray’da medfun bulunan Somuncu Baba hz. ile ilgili akademik çalışmaları içerecek ve bu çalışmalar ilgililerin kolay erişimine sunulacaktır. Belediyemiz tarafından yaptırılan Somuncu Baba Külliyesi de düşünüldüğünde, Somuncu Baba ve Aksaray bağlantısı, gerek görsel-yapısal gerekse akademik olarak pekiştirilmiş olacaktır. Bu münasebetle Belediye Başkanımız Sayın Nevzat Palta’ya ve Somuncu Baba Merkezi’ni tesis eden Rektörümüz Sayın Prof. Dr. Mustafa Acar’a teşekkür ederiz.